splitcane

Voor dat je begint met werken met bamboe doe je er verstandig aan om een paar tuinhandschoenen aan te schaffen, een stevig lederen paar en een paar met de rubber handpalmstukken, je gereedschap dient scherp te zijn, geschaafd bamboe is messcherp, maar vooral de bamboesplinters zijn gemeen!

Met een stevig zakmes kun je de halve paal in de lengte nogmaals halveren , en de 2 helften nogmaals, enz, totdat je strippen tonkin overhoudt van 4 tot 7 mm breed. (de keuze is afhankelijk van de dikte van je hengeldelen)

Je hebt 12 strippen nodig voor een 2-delige hengel.

Nu moeten de strippen om en om verschoven worden zodat er nergens 2 knopen naast elkaar in de hengel komen, er zijn meerdere systemen van verschuiven, de meest gangbare is de drie om drie verschuiving.

De zwarte coderingskleur van de helft van de strippen wordt hierdoor weggezaagd en op het nieuwe zaagvlak van een oranje of rode codering voorzien.

Elke strip is krom bij de knopen en veelal getordeerd, het richten van de strippen is een secuur en tijdrovend karwei en erg noodzakelijk!

Met behulp van een verfbrander (bij voorkeur digitaal instelbaar) worden de strippen lokaal verwarmd (400 gr.C) en recht gemaakt.

De knopen zelf worden extra heet gemaakt en in een aangepaste bankschroef (gladde aluminium bekken) vlak gemaakt.

Daarna worden de strippen met een blokschaaf keurig rechthoekig geschaaft. Dit word het uitgangsmateriaal.

Vervolgens heb je een stalen mal nodig van een meter lang, 8- 10 cm breed, 15 mm dik die door een machinebankwerker aan beide zijden is voorzien van een aantal lengtegroeven, de diepte oplopend van 2.5 mm tot 8.5 mm, de hoek = 60 graden.

Op deze mal worden de strippen drie-hoekig geschaafd, waarbij de buitenkant( emaillelaag) van de strip niet geschaafd mag worden.

Deze emaillelaag (de opperhuid) wordt met een schraapstaal en een vijl verwijderd. De blokschaaf die ik gebruik heeft onder de neus li en re twee "glij-ijzers", gemaakt van dubbelzijdige tape en nylonfolie, zo dun mogelijk.

Zij zorgen er voor dat de beitel wel bamboe kan schaven maar niet op het staal kan komen. ( anders krijg je mooie ijzerkrullen!)

De bamboestrippen worden door deze bewerking over de hele lengte driehoekig maar hebben nog geen tapering.( verloop van dik naar dun)

De tapering is een verhaal apart omdat dit de flexabiliteit en het vermogen van de hengel bepaalt; oude meesterbouwers hebben veel goede tapers nagelaten, moderne bouwers ontwikkelen hun eigen tapers en modificeren oude tapers naar moderne maatstaven ( sneller of langzamer naar wens)

Ik geef ook de voorkeur aan het proefondervindelijk zoeken naar goede tapers. Daarnaast meet ik elke hengel op van andere bouwers die ik in handen krijg om te zien hoe de tapering is en de hengelaktie die er bij hoort te voelen.

Veelal word hier in het produktieproces het bamboe "gebakken", dwz. gedurende +/- 30 minuten op 175 graden gebracht om vocht te verdrijven en de strippen elastischer te maken, de veerkracht word er door verhoogd, het vermogen van de hengel gaat omhoog, dus heb je minder bamboe nodig om je hengel uit te bouwen.

Door de verhitting kan het bamboe wel 10% in gewicht verminderen. Het bakken gebeurd in een elektrische oven of een oven, gebouwd rondom de verfbrander. Vandaar de digitaal instelbare brander.

Ik "bak" mijn strippen helemaal aan het eind van het schaafproces en vlak voor de verlijming, met speciale aandacht voor het geheugen van het bamboe.

Net als PVC kun je bamboe na verwarmen buigen en vervormen, waarna na afkoeling de vervorming blijft, maar bij opnieuw verwarmen zal het bamboe zijn oude vorm weer opzoeken. Vooral de knopen hebben veel geheugen waardoor de strip ter plaatse dan weer krom word. Dit vind je als een zichtbare lijmnaad weer terug in de verlijmde blank( hengeldeel zonder toevoegingen als geleideringen en greep, etc.)

Na het al of niet bakken komt het belangrijkste en prijzigste stuk gereedschap van de hengelbouwer in stelling, de verstelbare schaafmal, bestaande uit 2 stalen staven van +/- 1.60 m lang die om de 12.5 cm voorzien zijn van een systeem van stelbouten zodat de beide staven over de hele lengte nauwkeurig instelbaar zijn.

Met een meetklok in de V-vormige groef worden beide staven onderling afgesteld.

Beide staven samen vormen aan boven- en onderzijde deze V-vormige groef, hoek= 60 graden.

Een fijne zijde voor het schaven van de topstrippen en een grovere zijde voor de strippen van het achterste deel. Met dezelfde blokschaaf, maar opnieuw geslepen, worden alle 12 strippen op maat geschaafd, waarbij de emaillezijde van de strippen NIET geschaafd word.

De 2 maal 6 bamboestrippen worden als het schaven klaar is met kleine stukjes schilderstape samengevoegd, alle emaillezijden naar buiten en let op de kleurcodering!

Hierna gaan de beide hengeldelen in mijn methode door de Garrison-binder en alle knopen worden nog apart stevig omwikkeld (vanwege het geheugen) waarna de hengeldelen gebakken worden.

Na afkoeling worden de kruiswikkeldraden verwijderd en vervangen door +/- 5 stukjes schilderstape per hengeldeel.

Nu wordt met een scheermesje langs een strip alle tape voorzichtig doorgesneden, het hengeldeel opengevouwen en met een schuurpapier worden de centrale hoeken van de strippen afgevlakt. De strippen passen zo beter in elkaar.(zorg dat al het afval netjes verwijderd wordt en niet tussen de strippen blijft zitten!)

Daarna wordt een partij 2-componenten epoxylijm aangemaakt, uithardingstijd= 24 uur, bindingskracht = 200 kg /kwadraat-centimeter, temperatuurbestendig tot 100 graden en uiteraard watervast, en met behulp van een tandenborstel aangebracht op de strippen die vervolgens weer door de Garrisonbinder gaan.

Na het aanbrengen van de kruisgewikkelde draden wordt elk hengeldeel gecontroleerd op torsies en rechtheid en vervolgens weggehangen om de lijm te laten uitharden.

De volgende dag is het wonder geschied en heb je 2 flexibele delen splitcane, die alleen nog van de katoenen draden moeten worden ontdaan en de lijmresten (schraapstaal!)

Even een schuurpapiertje er over en een pluk fijne staalwol en de hengeldelen zijn klaar voor verdere verwerking.

Aangezien hout en dus ook bamboe altijd vocht zullen opnemen of afstaan, afhankelijk van de Relatieve Vochtigheid van de lucht, moeten de hengeldelen zo snel mogelijk geseald worden, ik gebruik daarvoor tungolie of Danish Oil. Tungolie maakt de hengeldelen al waterafstotend.

Aan het eind van het bouwproces wordt een splitcanehengel nog van een of meerdere lagen jachtlak of polyurethaanlak voorzien.

Dit is het bouwproces van een splitcane hengeldeel is vogelvlucht.

Voor het gemak heb ik de benodigde gereedschappen en materialen vet gedrukt.

Ik hoop dat het album met foto,s over tonkinbewerking in de fotogalerij het bovenstaande verhaal ondersteunt.

Terug.